Relacja, w której jedna lub więcej osób zmaga się z doświadczeniem traumy, może być pod wieloma względami trudna. Jak budować i umacniać partnerstwo w traumie?

Nie da się ukryć, że przekazy dotyczące traumy najczęściej skupiają się na osobach, które jej doświadczyły. Nie kwestionuję tego – wszelkie porady i grupy wsparcia są bardzo potrzebne i pomocne. Zbyt mało jednak jest źródeł, które poruszałyby aspekt traumy i relacji. W końcu wielu ludzi tworzy związki, a osoba partnerska, która wie, jak poruszać się w obszarze relacji z kimś, kto doświadczył traumy, może być bardzo ważnym zasobem w procesie uzdrawiania.

Trauma niejedno ma imię

Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy, jak powszechne jest doświadczenie traumy. Może ona wynikać z doświadczeń z dzieciństwa, nadużyć seksualnych na dowolnym etapie życia, doświadczenia zdrady w związku, przemocy, gaslightingu. Jej źródłem może być też życie – np. egzystowanie w ciele, które wymyka się kanonom urody, połączone z bezustannym wytykaniem, a nawet dręczeniem przez otoczenie. Obiektywnie nie istnieje coś takiego jak „niewystarczająco traumatyczna trauma”. Trauma jest odpowiedzią na emocjonalnie trudne wydarzenie lub ciąg wydarzeń, w wyniku których harmonijne, codzienne funkcjonowanie zostaje zaburzone.

Trauma może obawiać się na różnych płaszczyznach – emocji, zachowań, fizyczności czy poznawczej. Zdarza się, że towarzyszą jej ataki paniki, depresja, problemy ze snem, pamięcią czy koncentacją, a w niektórych sytuacjach mogą pojawiać się flashbacki.

Trauma i intymność

Osoby z doświadczeniem traumy miewają trudności z tworzeniem i utrzymywaniem intymnych relacji. Nie oznacza to jednak, że jej nie pragną. Czasem jednak unikanie emocjonalnej i fizycznej bliskości, poczucie osamotnienia, niezrozumienia, frustracja i lęk powodują, że bycie w związku, zwłaszcza z kimś, kto nie zdaje sobie sprawy z problemu, powoduje oddalanie się od siebie.

Jedno jest pewne – trauma to zjawisko, o którym trudno zapomnieć i je ignorować, a niezaadresowane, niezaopiekowane może wzmagać na sile i utrudniać funkcjonowanie w związku.

Partnerstwo w traumie

Jeśli doświadczyłxś traumy

Wiele osób z doświadczeniem traumy obawia się mówić o tym, co je spotkało. Boją się, że zostaną źle odebrane, opacznie zrozumiane lub przytłoczą osobę partnerską. Warto jednak zdać sobie sprawę, że brak wiedzy powoduje u drugiej osoby dużo większe zagubienie i często niemożność udzielenia takiego wsparcia, jakiego w danym momencie potrzebujesz. Poinformowanie osoby partnerskiej może więc okazać się bardzo pomocne i być ważnym pierwszym krokiem. To ty masz kotrolę nad tym, ile chcesz lub jesteś w stanie ujawnić.

Zdaj sobie przy tym sprawę, że nie każdy człowiek będzie w stanie wysłuchać cię lub udzielić pomocy. Nie oznacza to, że jest złą osobą partnerską – może jednak zmagać się z własnymi traumami czy mieć niską inteligencję emocjonalną. Może też potrzebować nieco czasu i przestrzeni, aby przetrawić uzyskane informacje. Nie traktuj wyznania jako testu uczuć.

Nie oczekuj konkretnej reakcji. Druga osoba skonfrontowana z wiadomością o trudnych przeżyciach może zareagować różnie – smutkiem, złością, poczuciem winy. Ta reakcja nie jest jednak wymierzona w ciebie, a jest wyrazem jej emocji względem opisanych przez ciebie wydarzeń.

Powiedz, czego potrzebujesz. Jeśli jest to nieużywanie przez osobę partnerską konkretnych słów, gestów lub podejmowanie jakichkolwiek działań, o których wiesz, że są pomocne, powinna je poznać.

Poszukaj pomocy terapeutycznej, najlepiej u kogoś wyspecjalizowanego w traumie. Relacja może być przestrzenią pomocną w procesie uzdrawiania, ale sama miłość z pewnością nie załatwi sprawy. To w twojej gestii leży podjęcie pracy z trudnymi doświadczeniami – przede wszystkim ze względu na siebie i własny dobrostan.

Pamiętaj, że twoje emocje i doświadczenia są prawdziwe, a trudności, których doświadczasz, całkowicie zrozumiałe i istotne. Zasługujesz na relację, w której twoja praca i rozwój będą wspierane. Trauma to nie wyrok – jesteśmy istotami neuroplastycznymi, a więc jesteśmy w stanie (z odpowiednią asystą) zredukować jej wpływ na codzienne życie i relacje.

Jeśli jesteś w relacji z osobą z doświadczeniem traumy

Najczęstszym błędem popełnianym przez osoby partnerskie jest chęć samodzielnego naprawienia i uleczenia czyjejś traumy. Uświadom sobie, że nie jesteś w stanie uzdrowić traumy jedynie miłością. Twoja obecność może być bardo pomocna, ale nie wystarczy. Podjęcie pracy terapeutycznej przez drugą osobę ma tu ogromne znaczenie.

Nie wyciągaj informacji na siłę. Druga osoba podjęła bardzo ważną decyzję o podzieleniu się trudnymi doświadczeniami, pozwól jej zachować kontrolę nad tym, ile ujawni. Dogłębne, inwazyjne pytania mogą prowadzić do retraumatyzacji – ponownego przeżywania danej sytuacji tak, jakby działa się w danym momencie. Zachowaj więc świadomą obecność i uważnie słuchaj.

Postaraj się nie umniejszać i nie unieważniać traumatycznych przeżyć. Mówienie, że wielu ludzi przechodzi przez coś podobnego „i jakoś żyje” nie jest pomocne. Tak samo, jak nie jest pomocne mówienie, że „jakoś to będzie”, „wszystko się ułoży”, „po co to wywlekać”, „przesadzasz” czy „weź się w garść”. Wiele osób używa tych fraz nieświadomie, najczęściej z powodu nieradzenia sobie z własnymi emocjami. Takie unieważnianie może jednak pogłębiać poczucie oddalania się od siebie i spowalniać u drugiej osoby proces radzenia sobie z traumą.

Przygotuj się na proces. Praca z traumą często potrzebuje czasu i nie jest to coś, co zniknie po jednej czy dwóch sesjach w gabinecie. W przypadku traum wynikających z negatywnych doświadczeń seksualnych, często praca terapeutyczna musi zostać podjęta zanim osoba z doświadczeniem traumy będzie mogła wrócić do fizycznej intymności.

Rozważ podjęcie własnej terapii. Wspieranie osoby z doświadczeniem traumy to spora praca emocjonalna, która może mieć ogromny wpływ na twój dobrostan. Dość powszechne jest też zjawisko traumy zastępczej – sytuacji w której czyjaś trauma jest absorbowana przez bliską osobę. Obecnie możesz udać się zarówno do gabinetu, jak i odbyć konsultacje psychologiczne online.

Choć mierzenie się z traumą w relacji bywa wyzwaniem, kiedy każda ze stron podejmuje potrzebny wysiłek i działanie w kierunku uzdrowienia, stworzenie mocnego, intymnego związku naprawdę jest możliwe.

Uważasz ten artykuł za przydatny?

zdjęcie tytułowe: Kelly Sikkema via Unsplash